Een blinkende vacht is hèt teken dat je dier in blakende gezondheid verkeerd. Maar wat betekent het als je dier een doffe, droge, schilferige vacht heeft of last heeft van haaruitval? In dit blog bespreken we welke rol bepaalde nutriënten spelen in het ondersteunen van een gezonde huid en vacht en wat je kan doen in het geval van voedingstekorten.

De opbouw en functies van de huid

De huid bestaat uit drie lagen, van de diepte naar de oppervlakte onderscheiden we:

• De hypodermis: Deze laag bestaat voornamelijk uit vetweefsel en heeft als voornaamste functies het opslaan van nutriënten en energie en het beschermen van het onderliggende weefsel
• De dermis: Deze laag zorgt voor de sterkte en elasticiteit van de huid en bevat bloedvaten, zenuwen, haarfollikels en klieren die belangrijke bestanddelen produceren zoals bijvoorbeeld de talg geproduceerd door de talgklieren.
• De epidermis: Deze laag is opgebouwd uit verschillende lagen keratinocyten. Naarmate de keratinocyten zich naar buiten verplaatst worden ze sterker en ruwer. Dit proces noemt men verhoorning en de buitenste laag keratinocyten wordt de hoornlaag genoemd. Keratinocyten produceren een vettige stof die zich tussen de verhoornde cellen zal leggen als een soort cement. Op deze manier ontstaat de waterbestendige huidbarrière die de eerste lijnverdediging zal vormen tegen pathogenen uit de omgeving.

De huid is het grootste orgaan en heeft belangrijke functies zoals bescherming, thermoregulatie en hydratatie. Het is dus van uiterst belang de huid van je dier in topconditie te houden. De voeding heeft hierop een grote invloed. Voeding gerelateerde huidproblemen uiten zich vaak in:

• Huidschilfers
• Verandering of verlies van vachtkleur.
• Drukplekken
• Een doffe vacht.
• Gebroken of gespleten haar.
• Traag tot geen groei van haar na scheren.
• Haaruitval

Dit soort problemen kunnen ontstaan door het geven van een slechte kwaliteit voer, bedorven voer (te lang blootgesteld aan de lucht) of het geven van een niet-commerciële voeding (zelfkookdieet).

De belangrijkste nutriënten voor huid, vacht en nagels

We raden een commerciële hoogwaardige voeding te geven geschikt voor de levensfase van je dier. Voedingen met een extreem laag vet- en eiwitgehalte, slecht verteerbare bestanddelen en onvoldoende vitaminen, mineralen en phytonutriënten kunnen voor ernstige gezondheidsproblemen zorgen, in het bijzonder bij jonge en oudere dieren.

Eiwitten

Haar en huid is voornamelijk opgebouwd uit eiwitten en de bouwstenen van eiwitten zijn aminozuren. Logisch dus dat een groot deel van de dagelijkse eiwitinname naar de huid gaat. Eiwitten spelen een belangrijke rol in processen zoals verhoorning, pigmentatie en haargroei. 

• Aminozuren als fenylalanine en tyrosine zijn voorlopers van melanine en tekorten kunnen onder andere zorgen voor een rode gloed op een zwarte vacht.
• Het eiwit "collageen" is een belangrijk bestanddeel van bindweefsel in het lichaam en dus ook van de huid.  Het zorgt voor de stevigheid en elasticiteit van de huid. Proline en cysteïne zijn aminozuren die in grote mate aanwezig zijn in collageen.
• Keratine is een eiwit rijk aan zwavelhoudende aminozuren zoals cysteïne en methionine. De zwavelverbindingen tussen de moleculen zorgen voor de stevigheid van keratine. Broze nagels en vacht, en haarbreuk/haaruitval kunnen dus gevolg zijn van een tekort aan zwavelhoudende aminozuren.

Onverzadigde vetzuren

Omega-6 vetzuren, zoals linolzuur (LA) of gamma-linoleenzuur (GLA), zijn belangrijk in het ondersteunen van een gezonde huid barrière. Ze maken deel uit van de fosfolipidenlaag die zich aan de buitenzijde van de huid bevindt en beschermt tegen waterverlies via de huid en het binnendringen van micro-organismen. Dieren met een tekort aan Omega-6 vetzuren zullen een doffe vacht en schilferige huid ontwikkelen die extreem gevoelig is voor infecties. Het Omega-6 vetzuur gamma-linoleenzuur (GLA) dat onder andere voorkomt in teunisbloemolie en borageolie is superieur ten op zichte van andere Omega-6 vetzuren.

Omega-3 vetzuren (EPA en DHA) zijn, omwille van hun kalmerende effecten op de huid, zeer belangrijk voor dieren met allergieproblemen. Hoewel beide soorten vetzuren een belangrijke functie hebben ter hoogte van de huid kan een  teveel aan omega-6 vetzuren ontsteking bevorderen. Om deze reden is het dus belangrijk te kiezen voor een product met een goede verhouding tussen beide.

Vitamine A, B, C en E

Vitamine A (retinol) speelt een belangrijke rol in de verhoorning van de huid en de talgproductie en is dus daarom terug te vinden in talrijke supplementen voor de huid. Een tekort aan vitamine A kan leiden tot een abnormale talgproductie, een schilferige vacht en huidinfecties. Bij honden bestaat er een genetische afwijking die aanleiding geeft tot een lokaal vitamine A tekort ter hoogte van de huid. Hierover lees je verderop meer. 

Vitaminen B zijn doorheen het hele lichaam van uiterst belang om te helpen in allerlei metabole processen. Ter hoogte van de huid zijn vitamine B3 (niacine), vitamine B5 (panthotheenzuur) en vitamine B8 (biotin) belangrijk voor de ontwikkeling van een gezonde huidbarrière, voor de vorming van onverzadigde vetzuren en om vochtverlies via de huid tegen te gaan. Een tekort aan vitamine B kan gemakkelijk aangevuld worden door middel van een vitamine supplement. Wel is het uiterst belangrijk te achterhalen waarom je dier dit tekort heeft opgelopen. Hierover meer in het blog 'Vitamine B tekort bij honden en katten'.

Vitamine C en E zijn beide belangrijk antioxidanten. Vitamine C speelt een zeer belangrijke rol in de vorming van collageen en draagt dus in belangrijke mate bij in de vorming van een stevige gezonde huid. Vele huidondersteunende supplementen bevatten vitamine E om de zowel de vetzuren in het supplement als in het lichaam te beschermen tegen oxidatie.

Mineralen zoals zink, koper, mangaan en selenium

Deze mineralen komen in grote hoeveelheden voor in de huid. Ze hebben een belangrijke functie in allerlei biologische processen ter hoogte van de huid. Zink is essentieel voor de vorming van collageen en keratine, en speelt een belangrijk rol in het verhoorningsproces. Problemen gerelateerd aan zinktekort hebben meestal een genetische basis en worden verderop besproken. Koper is een belangrijk mineraal voor de aanmaak van melatonine en een tekort kan afwijkingen in pigmentatie veroorzaken. Het toedienen van een hoogwaardig multivitaminen- en mineralencomplex kan het herstel van huid ondersteunen en de vacht van je dier weer doen stralen.

Probiotica voor huid en darmen

Hoewel iedereen begrijpt dat een gezonde darmflora belangrijk is voor een goede vertering en darmgezondheid, is het verband met een gezonde huid een wat abstracter gegeven. Een belangrijk deel van het immuunsysteem bevindt zich ter hoogte van de darmen, en wordt beïnvloedt door de darmflora. Op deze manier kan de darmflora een effect uitoefenen op de gezondheid van de huid én andere orgaansystemen. Onderzoek hieromtrent staat nog in de kinderschoenen maar er zijn sterke aanwijzingen dat de darmflora invloed heeft op het ontstaan van atopische dermatitis (huidklachten ten gevolgen van een omgevingsallergie). Deze ontdekking opent nieuwe deuren voor de behandeling van huidproblemen zoals onder andere atopische dermatitis. Bacteriën uit de groep van de Lactobacillen blijken op dit vlak het meest bij te dragen.

MSM: zowel voor de gewrichten als voor de huid

De meeste mensen kennen MSM van gewrichtsondersteunende supplementen. MSM is een zwavelhoudend bestanddeel dat onderdeel uitmaakt van bepaalde aminozuren (cysteïne en methionine) en talrijke functies heeft in het lichaam zoals onder andere het zorgen voor structuur, elasticiteit en sterkte in pezen, ligamenten en de huid. MSM is een essentiële bouwsteen voor het belangrijkste eiwit van haar: keratine. 

Dieet gerelateerde huidaandoeningen

Bij onze huisdieren zijn er een aantal huidaandoeningen bekend waarin bepaalde nutriënten een belangrijke rol blijken te spelen. Maar dit wilt zeker niet zeggen dat het probleem altijd bij de voeding ligt. Veel van deze aandoeningen hebben een genetische basis waardoor het metabolisme niet loopt zoals het hoort en er bijgevolg hogere behoeften zijn.

Zink afhankelijke huidproblemen

Deze huidaandoening worden ook wel zink-responsieve dermatosen genoemd. Hierbij verloopt de verhoorning van de huid afwijkend met als resultaat een verdikking van de huid, kaalheid en korstige letsels ter hoogte van de kop en poten. Er bestaan drie vormen van deze aandoening:

• Type 1: hierbij is er een gestoorde zinkabsorptie. Deze vorm kent een genetische basis en komt voor bij Alaskan Malamute, Samojeed, Siberische Husky, Deense dog en Dobermann.
• Type 2: wordt gezien bij snelgroeiende grote rassen en wordt veroorzaakt doordat andere nutriënten (calcium en fytaten) in het dieet of in supplementen de opname van zink beperken. Dit wordt onder andere gezien bij de Duitse Dog, de Labrador Retriever en de Duitse Herder.
• Type 3: hierbij is er wel degelijk een tekort van zink in de voeding.

De diagnose gebeurd voornamelijk aan de hand van het beeld en eventueel het nemen van biopten. Een geschikt dieet en zinksuppletie (Dermazyme Zinc) zijn de basis voor de behandeling en zorgt binnen enkele weken voor herstel. Afhankelijk van het type van de aandoening kan levenslange toediening van supplementen nodig zijn. 

Vitamine A afhankelijk huidproblemen

Vitamine A afhankelijke huidproblemen zijn zeldzaam en komen bijna alleen maar voor bij Amerikaanse Cocker Spaniëls. Het is eveneens een erfelijke aandoening die problemen geeft met de verhoorning, maar ook met de talgproductie. Deze aandoening resulteert in haaruitval, een droge (maar soms ook vettige) schilferige huid die doorgaans zeer gevoelig is voor infecties (gisten en bacteriën) en ook ernstige oorontstekingen. De letsels komen voornamelijk voor op de borst en buik. Dit type huidklachten wordt ook wel seborroe genoemd maar reageert in dit geval niet op een typische seborroe behandeling, maar wel op vitamine A aangevuld door wassen met een geschikte shampoo zoals Maxani Sebosilk of Zincoseb. Het is belangrijk een duidelijke diagnose te hebben voor hoge doseringen vitamine A opgestart worden. Doordat vitamine A vetoplosbaar is en zich kan opstapelen kan overdosering optreden.

Vitamine E afhankelijke huidproblemen 

Zoals eerder aangehaald is Vitamine E een belangrijk antioxidant en is de behoefte eraan afhankelijk van de hoeveelheid vetzuren in het dieet. Voornamelijk dieren die grote hoeveelheden Omega-3 vetzuren opnemen, zijn gevoelig voor een vitamine E tekort. Om deze reden zal je zien dat supplementen die vetzuren bevatten ook altijd vitamine E bevatten. Wanneer er onvoldoende vitamine E aanwezig is zullen vetten oxideren. Dit kan leiden tot een wijdverspreide en zeer pijnlijke ontsteking van het vetweefsel in het lichaam (pansteatitis).

Atopische dermatitis (omgevingsallergie) en voedselovergevoeligheid

Eerder in het blog bespraken we al dat er een verband bestaat tussen de darmgezondheid, immuniteit en huidproblemen zoals atopische dermatitis. De basis van het ontstaan van atopische dermatitis berust op twee defecte mechanismen, namelijk een aangetaste huidbarrière en een afwijkende immuunrespons op binnengedrongen allergenen zoals grassen, boompollen en huisstofmijt. Dieren krijgen jeuk en gaan krabben, de huid geraakt beschadigd en er ontstaan bijkomende infecties (gisten en bacteriën). Hill’s Prescription Diet Derm Complete speelt in op deze twee defecte mechanismen. Het Histaguard complex (een mix van phytonutriënten en antioxidanten) in deze voeding zorgt voor een verminderde vrijstelling van histamine en andere signaalstofjes (cytokines) die de oorzaak vormen van de jeuk. De vitaminen, mineralen en het hoge gehalte aan essentiële vetzuren toegevoegd in deze voeding zorgen voor het beperken van de ontsteking en het ondersteunen van de huidbarrière.

Doordat de voeding maar één eiwitbron bevat (ei) is deze ook geschikt voor honden met een voedselovergevoeligheid. Hierbij ontstaat er een abnormale reactie van het lichaam ten opzichte van een voedingsstof, je huisdier ‘verdraagt’ een bepaalde voedingsstof niet. Het kan hierbij gaan om een voedselintolerantie of een voedselallergie. Deze twee zijn niet hetzelfde, maar kunnen soms wel op dezelfde manier tot uiting komen. Hierover kan je meer lezen in het blog 'Voedselovergevoeligheid, voedselintolerantie en voedselallergie, wat is het verschil?'.

Ook andere diëten zoal Sanimed Skin/Sensitive, Royal Canin Skin Care en Specific Skin Function Support COD bevatten allerlei nutriënten die de huid ondersteunen in combinatie met aangepaste eiwit- en koolhydraatbronnen en zijn daarom uitermate geschikt voor dieren met overdreven haaruitval, atopie, voedselovergevoeligheid en andere huidproblemen.

Supplementen in de Spotlight voor een stralende vacht

Bij PetPol vind je heel wat producten die kunnen helpen ter ondersteuning van gezonde huid en vacht. Hieronder selectie van enkele van de beste producten uit ons assortiment.

Linkskin

Het voedingssupplement Linkskin bevat levende lactobacillen (probiotica), maar ook Vitamine D3 (eveneens belangrijk voor het immuunsysteem), teunisbloemolie en polyfenolen.

Pet's Relief Atopi-3

Pet’s Relief Atopi-3 is een voedingssupplement op basis van Omega-3 vetzuren (EPA en DHA), MSM, Zink en Vitaminen (A, C en E) ter ondersteuning van de huid bij honden en katten. Het kan ingezet worden bij honden en katten die last hebben van een droge, gevoelige of geprikkelde huid.

PUUR Derma Vital

PUUR Derma Vital bevat naast aminozuren, antioxidanten, vitaminen en mineralen ook MSM en plantextracten die bekend staan om hun positieve werking ter hoogte van de huid.

Megaderm

Megaderm is een smakelijk supplement op basis van essentiële vetzuren en vitamine E.  Megaderm bevat zowel Omega-6 als Omega-3 essentiële vetzuren in de juiste verhouding. De omega-6 vetzuren worden uit zonnebloem- en teunisbloemolie gewonnen. Deze bronnen zijn zeer rijk aan linolzuur. Bovendien is teunisbloemolie één van de weinige oliën die het bijzonder gunstige gamma-linoleenzuur bevat. 

Hopelijk bestaat er na het lezen van dit blog geen twijfel meer over het belang van een goede voeding. Informeer jezelf goed over welke voeding het meest geschikt is voor jouw dier, ook al heeft je dier geen huidproblemen. Want ook ons doel is om dit zo te houden. 

De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als medisch advies of als vervanging van advies van een dierenarts.

Wij zijn wettelijk beperkt in het geven van gezondheidsclaims of medische indicaties over het gebruik van voedingssupplementen. Voor persoonlijk advies over het gebruik van onze producten, afgestemd op jouw specifieke situatie en behoeften, nodigen wij je uit om contact met ons op te nemen. Onze deskundigen staan klaar om je te helpen met vragen.

Referenties:

• Marchegiani A, Fruganti A, Spaterna A, Dalle Vedove E, Bachetti B, Massimini M, Di Pierro F, Gavazza A, Cerquetella M. Impact of Nutritional Supplementation on Canine Dermatological Disorders. 
• Marsella R. An update on the treatment of canine atopic dermatitis.
• Craig JM. Atopic dermatitis and the intestinal microbiota in humans and dogs. 
• Guo D, Zhang L, Zhang L, Han S, Yang K, Lin X, Wen C, Tong A, Zhang M, Yin Y, Deng B. Effect of Dietary Methylsulfonylmethane Supplementation on Growth Performance, Hair Quality, Fecal Microbiota, and Metabolome in Ragdoll Kittens. 
• Butawan M, Benjamin RL, Bloomer RJ. Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement.