‘Mijn hond ruikt naar vis’ en ‘mijn hond rijdt sleetje’ zijn klachten die mensen vaak tot bij de dierenarts brengen. Vele huisdiereigenaren weten de anaalklieren het probleem zijn en geraken na verloop van tijd gefrustreerd door het steeds terugkerende probleem en de herhaalde bezoekjes bij de dierenarts. In deze blog geven we graag wat meer uitleg en tips in de hoop het aantal dierenartsen bezoekjes tot het minimum te beperken.

Wat zijn anaalklieren en waarvoor dienen ze?

Zowel honden als katten hebben twee anaalklieren die zich zijdelings van de anus bevinden op 5 en 7 uur. De smalle afvoergang van de klieren mondt uit in de anus tussen de twee lagen van de anaalsfincter. Anaalklieren produceren een secreet dat sterk ruikt en voor de meeste mensen lijkt op de geur van vis. De consistentie en de kleur van het secreet kan sterk verschillen van dier tot dier. Het kan geel tot bruin-zwart zijn met een consistentie die varieert van vloeibaar tot dik en korrelig. 

Dieren gebruiken het secreet (de afscheidingsvloeistof) voor territoriumafbakening en communicatie onderling. Anaalklieren ledigen zich normaal gesproken tijdens het ontlasten en soms ook onder invloed van stress. Voor een optimale lediging is een goede anale spiertonus vereist en een goede consistentie van de ontlasting. Wanneer het ledigen niet optimaal en regelmatig gebeurt hoopt het secreet zich op en kunnen er problemen ontstaan.

Wat verstaat men onder anaalklierproblemen en hoe herken ik het?

De term ‘anaalklierproblemen' is een breed begrip. Men onderscheid eigenlijk 3 fases die elkaar opvolgen als er niet tijdig wordt ingegrepen. 

• Overvulling of impactie: als de anaalklieren zich onvoldoende ledigen dan ontstaat er een overmatige ophoping van het secreet. De inhoud droogt uit en wordt dikker waardoor het ledigen nog meer bemoeilijkt wordt. Dit zorgt voor irritatie waardoor het dier gaat likken, bijten en sleetje rijden. 
• Anaalklierontsteking of sacculitis: dit ontstaat wanneer de overvulde anaalklieren gaan infecteren en ontsteken. De anaalklieren worden gezwollen en rood. In deze fase zal jeuk en irritatie overgaan in pijn.
• Anaalklierabces: de zwelling en pijn neemt toe en het dier zal zich nu duidelijk beroerd voelen. De eetlust kan verminderen en er kan koorts ontstaan. Wanneer de druk van de opgehoopte pus groot genoeg wordt zal het abces naar buiten toe openbarsten en komt de pus vrij. Vaak geef dit een duidelijke verlichting van de pijn. 

Wat zijn mogelijke oorzaken van anaalklierproblemen?

Anaalklierproblemen komen veel vaker voor bij honden dan bij katten. Bovendien hebben kleine honden er meer last van dan grote honden. Veel voorkomende oorzaken van anaalklierproblemen zijn: 

• Darmproblemen: darmproblemen kunnen leiden tot een afwijkende consistentie van de ontlasting (zachtere of kleinere beetjes ontlasting) wat kan zorgen voor onvoldoende lediging van de anaalklieren.
• Obesitas: bij dieren met obesitas liggen de anaalklieren vaak meer naar binnen en is er meestal sprake van spierzwakte waardoor de anaalklieren moeizamer geledigd worden.
• Allergie: door het overmatig likken en bijten aan de achterhand kunnen de afvoergangen van de anaalklieren beschadigd worden.
• Verkeerde voeding: vetrijke en vetarme voedingen kunnen zorgen voor zachte ontlasting waardoor er onvoldoende druk ontstaat om de anaalklieren te ledigen.
• Afwijkende anatomie: te nauwe afvoergangen of afwijkende ligging van de klieren.
• Irritatie door manueel ledigen: anaalklieren dienen niet routinematig geledigd te worden maar enkel indien je dier ongemak aangeeft.

Wat moet ik doen als mijn hond last heeft van de anaalklieren?

De behandeling van anaalklierproblemen hangt af van de ernst ervan.

• Bij overvulling is het voldoende de anaalklieren manueel te ledigen. Dit kan meestal gebeuren door de trimster of paraveterinair. Om de jeuk en irritatie te stillen kan je de anus vervolgens reinigen met de daarvoor ontwikkelde Glandex Wipes.
• Bij ontsteking en abcedatie is het verstandig om je dierenarts te contacteren. In de meeste gevallen is antibiotica en pijnstilling vereist. Het manueel ledigen kan op dit moment erg pijnlijk zijn en kan soms best uitgesteld worden tot wanneer het dier minder pijnlijk is.
• Bij steeds terugkerende ernstige problemen kan je dierenarts genoodzaakt zijn om de anaalklieren onder sedatie te spoelen of in het slechte geval om de  anaalklieren chirurgisch te verwijderen.

Kan ik iets doen om de problemen te voorkomen of te beperken?

Absoluut! Eerst en vooral is het belangrijk om na te gaan wat de onderliggende oorzaak kan zijn van het terugkerende probleem. Wanneer er een duidelijke onderliggende oorzaak is zoals obesitas, allergie of diarree dan moet deze natuurlijk aangepakt worden. Zijn geen van deze oorzaken van toepassing op je huisdier dan zijn er gelukkig nog supplementen die hulp kunnen bieden. Deze supplementen ondersteunen eveneens het darmstelsel ondersteunen indien er sprake is van wat zachtere ontlasting of constipatie.

• Glandex: Dit is zowel te verkrijgen in smakelijke (pindakaassmaak) snoepjes als poeder (met zalmsmaak) voor hond en kat. Glandex beschikt over een bron van oplosbare en onoplosbare vezels die een gezonde darmfunctie ondersteunen en bevat daarnaast ook probiotica, anti-oxidanten en natuurlijke ontstekingsremmers. 
• VetPlus Fibor: bestaat uit oplosbare en onoplosbare vezels. Oplosbare vezels doen dienst als voeding voor de darmbacteriën (prebiotica) en onoplosbare vezels ondersteunen de darmmotiliteit. 
• Men kan eventueel ook kiezen voor een aangepaste voeding die meer vezels bevat zoals Royal Canin Gastrointestinal High Fibre.

Om de nare geur van anaalklierproblemen te beperken kun je de Dermoscent Essential 6 Mousse gebruiken. Deze mousse is gemakkelijk te gebruiken na het uitduwen van de anaalklieren en zorgt dat de onaangename geur verdwijnt.