Net zoals bij honden is atopie bij katten (na vlooienallergie) de meest voorkomende allergie (meer over de verschillende soorten allergieën in het blog ‘Wat is eigenlijk een allergie?’). Er zijn heel wat gelijkenissen, maar ook veel verschillen met atopie bij honden. Zo ontstaat de reactie meestal eveneens tegenover gras- en boompollen, kruiden, schimmels en mijten en uit het zich in vele gevallen in jeuk met huidontstekingen als gevolg (‘dermatitis’).

Echter bij katten treden luchtwegproblemen (allergische bronchitis of astma) vaker op de voorgrond dan bij honden en kunnen de huidklachten heel uiteenlopend zijn waardoor het stellen van de diagnose nog uitdagender is dan bij honden. Bij katten is er nog maar weinig bekend over de erfelijkheid van atopie en is er geen duidelijke raspredispositie aangetoond.

Hoe herken ik een atopie bij mijn kat?

Atopieklachten kunnen optreden op elke leeftijd maar 75% van de katten is jonger dan 3 jaar. De huidklachten ten gevolge van atopie zijn niet te onderscheiden van huidklachten veroorzaakt door een vlooien- of voedselallergie. Om deze reden spreken we bij katten liever over ‘allergische dermatitis’ dan over ‘atopische dermatitis’. De huidklachten die we bij katten kunnen opmerken zijn:

• Jeuk met als gevolg krabben, overmatige vachtverzorging, het uittrekken van haren en dus kaalheid. Het krabben is meestal het ergste ter hoogte van het hoofd en de nek met open bloederige plekken (ulcers) als gevolg.
• Eosinofiel granuloma complex: dit is een aandoening die bestaat uit 3 entiteiten (eosinofiel granuloma, indolent ulcer, en de eosinofiele plaque) die gekenmerkt worden door de aanwezigheid van eosinofielen. Eosinofielen zijn ontstekingscellen die we voornamelijk terug vinden bij aandoeningen van allergische of parasitaire aard.
• Miliaire dermatitis: kleine korstige puistjes die zich meestal ter hoogte van de nek, het hoofd en de rug bevinden.
• Oorontstekingen en secundaire huidinfecties met gisten en bacteriën. Deze problemen komen vaak voor bij atopische dieren omwille van een defecte huidbarrière. Een defecte huidbarrière geeft aanleiding tot waterverlies via de huid (met een droge huid als gevolg), het gemakkelijker binnendringen van allergenen en vasthechten van bacteriën en gisten. 

‘Feline allergische bronchitis’ of ‘feline asthma’ is een complexe aandoening die eveneens het gevolg kan zijn van de inhalatie van allergenen en dus van een atopie. Dit kan zich uiten in sneller en moeilijker ademen (ademen met open bek), hoesten, niezen, een blauwe tong en inspanningsintolerantie. 

Hoe wordt de diagnose van een atopie gesteld? 

Het diagnosticeren van een atopie bij katten is grote uitdaging, enerzijds door de overlappende symptomen van de verschillende symptomen en anderzijds doordat het uitvoeren en interpreteren van de diagnostische testen (bloedtest en intradermale test) ingewikkelder is. Voordat men overgaat tot het uitvoeren van deze testen dienen eerst andere oorzaken uitgesloten te worden:

• Bacteriële huidinfecties aan de hand van cytologie en eventueel een kweek.
• Parasieten: zoals vlooien, demodex, schurftmijt, oormijt, schilfermijt en herfstmijt. Het uitsluiten kan aan de hand van cytologie en huidafkrabsels. Sommige parasieten zoals Demodex gatoi kunnen moeilijk aan te tonen zijn en kunnen bij twijfel beter behandeld worden.
• Schimmel (dermatophytose). Bij katten kan schimmel jeuk geven, bij honden is dit niet het geval. 
• Een vlooienallergie.
• Een voedselallergie kan uitgesloten worden door het uitvoeren van een voedseltrial. Hoe je dit het beste aanpakt lees je in de blog 'Voedselovergevoeligheid, voedselintolerantie en voedselallergie, wat is het verschil?'.
• Een reactie op medicatie zoals spot-on's of medicatie ter behandeling van schildklierproblemen (methimazole).
• Auto-immuunaandoeningen zoals de aandoening pemphigus foliaceus.
• Gedragsproblemen

Wanneer alle voorgaande oorzaken uitgesloten zijn dan is een atopie zeer waarschijnlijk en kan men overgaan tot specifieke allergietesten. Het uitvoeren van deze testen is enkel nuttig wanneer het de bedoeling is vervolgens voor immunotherapie te kiezen als therapie. 

• Intradermale test: bij deze test word de kat onder een roesje lokaal geschoren en worden er kleine hoeveelheden allergenen in de huid gespoten. De reactie van de huid wordt na een bepaalde tijd geëvalueerd. De huid van een kat is veel fijner dan deze van de hond waardoor het uitvoeren een stuk moeilijker is. Ook lijken katten een zwakkere reactie te hebben dan honden. Hoewel deze test gezien wordt als de gouden standaard is de interpretatie en de uitvoering ervan dus een uitdaging en dient deze test enkel uitgevoerd te worden door een ervaren dermatoloog. Voordat deze test uitgevoerd wordt dient de kat een hele tijd geen jeukonderdrukkende medicatie te krijgen wat eveneens niet altijd vanzelfsprekend is. 
• Bloedtest (allergeen specific IgE serologie of ASIS): hierbij worden de IgE antistoffen tegenover specifieke allergenen gemeten. Deze test wordt het meeste uitgevoerd omdat hier enkel een bloedstaal voor nodig is en deze test een stuk gemakkelijker te interpreteren is. Helaas is men er nog niet over uit in welke mate de resultaten even betrouwbaar zijn bij katten als bij honden.

Het is duidelijk dat beide testen voor en nadelen hebben en dat geen van beide testen perfect is. Het beste zou zijn om de beide testen uit te voeren en de resultaten in combinatie met elkaar te interpreteren.

Management van een atopie 

Een atopie kan niet genezen worden, we kunnen er enkel voor zorgen dat de klachten draagbaar blijven en trachten opflakkeringen zoveel mogelijk te voorkomen. De behandeling is dus levenslang en baseert zich op de volgende aspecten:

Het reduceren van jeuk 

Er zijn verschillende wijze voor het reduceren van de jeuk:

Immunotherapie (‘Allergen Specific Immunotherapy’ of ‘ASIT’) is de enige manier om daadwerkelijk de oorzaak van het probleem aan te pakken. Deze therapie wordt opgesteld op basis van de resultaten van de voorheen besproken intradermale allergietest of de bloedtest. Op basis van de resultaten wordt een allergenenmengsel aangemaakt dat volgens een strikt schema onderhuids wordt geïnjecteerd. De bedoeling hiervan is het immuunsysteem stapsgewijs minder gevoelig te maken aan het allergeen. Immunotherapie zorgt in 60 tot 80% van de katten voor een reductie van klachten en dus ook voor het beperken van andere medicijnen nodig voor het onder controle houden van de klachten. De respons kan wel lang op zich laten wachten (tot 12 maanden) en in deze periode zal je kat dus op een andere manier behandeld moeten worden.

Andere geneesmiddelen die de jeuk onderdrukken zoals corticosteroïden, cyclosporine en antihistaminica. Omwille van de beperkte alternatieven en omwille van het feit dat corticosteroïden veel beter verdragen worden bij katten dan bij honden zullen deze vaker ingezet worden. 

Aanvullende verzorging of ondersteuning:

• Rustgevende crèmes
• Kalmerende shampoo's 
• Supplementen met PEA of omega-3 vetzuren die de jeukprikkel beïnvloeden

Het behandelen van secundaire infecties 

Katten hebben gelukkig minder vaak last van secundaire infecties (bacteriën en gisten) dan honden. De aanwezigheid ervan kan bevestigd worden door middel van cytologie en dient overeenkomstig behandeld te worden. Indien de kat zich gemakkelijk laat wassen dan kan het wassen met een antibacteriële shampoo zoals Maxani Rescue Shampoo een oplossing bieden. Indien dit geen optie is dan kan een spray of mousse een goed alternatief bieden. De Remedy+ Yeastosol Spray is uitermate geschikt voor de behandeling van gisten en de Maxani Pyomax Brush is ideaal voor het bestrijden van lokale infecties op moeilijk bereikbare plaatsen.

Het ondersteunen of herstellen van de huidbarrière

Het herstellen van de huidbarrière kan op de volgende wijze:

• Het wekelijks wassen met medicinale shampoo. Een kat wassen is niet zo voor de hand liggend en het is niet de bedoeling dat de therapie een stressvol gebeuren wordt. Om deze reden kan men sneller genoodzaakt zijn gebruik te maken van een mousse in de plaats van een shampoo. De Dermoscent ATOP-7 shampoo is speciaal ontwikkeld voor atopische dieren plus het ondersteunen van de huidbarrière en bestaat ook in de vorm van een mousse. Er is een erg breed gamma wat betreft shampoo’s en mousses met elk net wat andere eigenschappen (bv. antibacterieel, jeukstillend, hydrateren,…). Lees daarom goed de bijsluiter en vraag bij twijfel informatie aan een dierenarts over welke shampoo het meest geschikt is is voor jou kat.
• Het gebruik van een spot-on en/of crème op basis van essentiële oliën en bestanddelen noodzakelijk voor een gezonde huidbarrière (cholesterol, ceramiden en vetzuren)
• Het gebruik van omega-3 en omega-6 vetzuur supplement  Deze supplementen dienen minimaal 2 tot 3 maanden gegeven worden voor het resultaat zichtbaar wordt.
• Het geven van een aangepaste voeding zoals Royal Canin Skin & Coat of Specific Skin Support Function. Dit is geen vervanging voor een voedseltrial! Deze voedingen bevatten reeds hoge gehalten in Omega-3 en 6 vetzuren en vitaminen en mineralen die de huid, vacht en nagels ondersteunen waardoor andere supplementen vaak niet meer nodig zijn.

Het aanpakken van eventuele andere allergieën zoals een vlooien- of voedselallergie

Zoals reeds eerder aangehaald zijn de huidklachten veroorzaakt door atopie nauwelijks tot niet te onderscheiden van deze veroorzaakt door andere allergieën. De klachten zullen enkel onder controle zijn als ook deze andere allergieën aangepakt worden. Om deze reden is het belangrijk dat elke kat met een vermoeden van een atopie eerst een voedseltrial ondergaat vooraleer verder te testen op omgevingsallergenen. Dieren met een atopie zijn, omwille van de defecte huidbarrière, gevoeliger voor het ontwikkelen van een vlooienallergie. Daarom is het eveneens belangrijk dat elke kat met atopieklachten (alsook in contact dieren en de omgeving) zeer strikt en het hele jaar rond tegen vlooien behandeld wordt.

Het beperken van de blootstelling aan allergenen met Bio-Life Producten

Bio-Life producten zijn onmisbaar in een huishouden met allergieproblemen, voor zowel huisdier als baasje.  Bio-Life producten zijn speciaal ontwikkeld om allergenen in je omgeving effectief te verminderen. Of het nu gaat om pollen, huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren of schimmelsporen, Bio-Life biedt een reeks natuurlijke en toxinevrije producten die helpen om je leefruimte schoner en gezonder te maken. Met eenvoudige toepassingen voor zowel zachte meubels, tapijten, kleding als huisdieren, zorgen Bio-Life producten ervoor dat je je huis effectief kunt ontdoen van allergenen. Gebruik de Bio-Life producten in combinatie met de volledige tips:

• Was wekelijks dekentjes en manden en gebruik eventueel een antistofmijt hoes. De wastemperatuur dient minimaal 60°C te bedragen. 
• Stofzuig geregeld en houdt je kat uit de buurt wanneer je stofzuigt.
• Verwijder tapijt en gordijnen of kies voor gordijnen de gemakkelijk gewassen kunnen worden.
• Ventileer de ruimtes geregeld en hou de luchtvochtigheid laag (<50°C).
• Verwijder stoffen speeltjes of was ze wekelijks. 
• Gebruik indien mogelijk één keer per 3 maanden een stoomreiniger in de plaats van een normale stofzuiger.
• Gebruik eventueel een omgevingsspray zoals Indoor-X. Deze spray wordt vaak gebruikt bij vlooienplagen maar dood dus ook mijten. Lees grondig de bijsluiten voor het gebruik. 

Een atopie is niet te genezen, wel te controleren!

Het is belangrijk te beseffen dat een atopie niet te genezen is en dat de therapie levenslang is. Opflakkeringen in jeuk en infecties zijn normaal en het doel van de behandeling is de jeuk draagbaar te maken en de opflakkeringen te zoveel mogelijk te beperken.

Redonyl Ultra

Redonyl Ultra is een voedingssupplement dat PEA (Palmitoylethanolamide), Omega vetzuren 3 & 6 en Biotine bevat ter ondersteuning van de huid en vacht, geschikt voor zowel honden als katten. Palmitoylethanolamide (PEA) is een lichaamseigen stof die behoort tot de familie van de vetzuuramide-verbindingen. Het wordt van nature geproduceerd door het lichaam en komt voor in verschillende weefsels, waaronder de huid. PEA wordt onderzocht vanwege de potentiële rol die het kan spelen bij de ondersteuning van lichaamsfuncties zoals ontstekingsregulatie en jeuk.

Dermoscent Atop-7

Dermoscent ATOP 7 producten zijn 100% natuurlijke producten voor de allergiegevoelige huid. Het gamma bestaat uit verschillende formuleringen nl. een spot-on, shampoo, spray, crème, mousse en bevatten

• Kalmerende ingrediënten: synergistiche essentiële oliën
• Vochtinbrengende en huidbarriëre herstellende ingrediënten
• Zuiverende en antioxidatieve ingrediënten 

Pet's Refief Atop 3

Pet’s Relief Atopi-3 is een voedingssupplement op basis van Omega-3 vetzuren (EPA en DHA), MSM, Zink en Vitaminen (A, C en E) ter ondersteuning van de huid bij honden en katten. Het kan ingezet worden bij honden en katten die last hebben van een droge, gevoelige of geprikkelde huid.

De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als medisch advies of als vervanging van advies van een dierenarts.

Wij zijn wettelijk beperkt in het geven van gezondheidsclaims of medische indicaties over het gebruik van voedingssupplementen. Voor persoonlijk advies over het gebruik van onze producten, afgestemd op jouw specifieke situatie en behoeften, nodigen wij je uit om contact met ons op te nemen. Onze deskundigen staan klaar om je te helpen met vragen.